Ornitolozi Lige za ornitološku akciju, Zavoda za zaštitu prirode Srbije i WWF Adria organizovali su prebrojavanje malih vranaca i potvrdili da uz obalu reke Save u Beogradu, ove godine zimuje 4000 jedinki, što predstavlja 4.5 odsto evropske ukupne populacije. 
Ovogodišnji rezultati značajno se razlikuju od prošlogodišnjih kada je u decembru 2018. godine evidentirano oko 2800 ptica, što nam govori da ušće Save u Dunav pored svih negativnih faktora i dalje pokazuje veliku vrednost i značaj rečnih staništa u užoj gradskoj zoni i ukazuje da je to međunarodno značajno stanište malih vranaca.
Brojanje malih vranaca realizovano je 12.12.2019. godine istovremeno na pet različitih tačaka: Savsko jezero, kod SC „25. maj“, novobeogradska obala ušća Save, zemunski kej i Sava kod bloka 45 na Novom Beogradu.
Mali vranac je strogo zaštićena vrsta u Srbiji. Pripada grupi vrsta od međunarodnog značaja za zaštitu, što u skladu sa Evropskom direktivom o pticama podrazumeva i proglašenje posebnih područja za njenu zaštitu. Kao vrsta vezana za vodena staništa, ugrožena je njihovim uništavanjem i isušivanjem.
U Srbiji se gnezdi 900-1600 parova ove vrste i to uglavnom u Vojvodini. Tokom zime brojnost jedinki malog vranca se povećava, jer se jedinkama iz Srbije pridružuju „komšije“ iz srednje i severne Evrope, gde zimuju u većim jatima. Za više od 15 godina, koliko Liga za ornitološku akciju prati male vrance u Beogradu tokom zimskog perioda, maksimalna brojnost zabeležena je u zimu 2007/2008. godine - 6750 jedinki.
Ta brojka je predstavljala skoro 10% ukupne evropske populacije, što govori o velikom značaju savskog priobalja u srcu glavnog grada za očuvanje biološke raznovrsnosti čiji značaj prevazilazi nacionalne granice. Rasprostranjenje ove vrste ograničeno je na jugoistočnu Evropu, Bliski istok i okolinu Kaspijskog i Crnog mora u zapadnoj Aziji.
Vranci su kolonijalne ptice i gnezde se u grupama od nekoliko desetina pa do nekoliko stotina parova. Kolonije se uglavnom nalaze u barskim područjima na niskim vrbama i u trsci. Uglavnom se radi o mešovitim kolonijama u kojima pored vranaca gnezde i različite vrste čaplji. Jedinke u Srbiji nisu izrazite selice, tako da se tokom zime zadržava u Srbiji, s tim što se okuplja u jata i zadržava se uz veće reke i vodene površine.
Mali vranci se preko dana uglavnom hrane na Savi, Dunavu i drugim većim vodenim površinama u okolini, a uveče se sakupljaju u jata i u velikim grupama noće u vrbacima uz Savu tražeći specifične lokacije, odnosno vrbake koji se nalaze neposredno uz vodu. Najvažnije lokacije za noćenje malih vranaca se nalaze u blizini Mosta na Adi, ali i novobeogradske toplane i vrbaka u tom delu Save.
U ovom trenutku može se reći da je zabeležen rast brojnosti zimujuće populacije u protekle dve godine. Razlog za prethodno smanjenje njihovog broja može da bude dve godine oštre zime i zaleđavanje Dunava i Save, naročito 2012. godine, pored drugih negativnih faktora kao što su uznemiravanje, uništavanje vrbaka-noćilišta, a delom se radi i o fluktuacijama brojnosti tokom zimovanja. Činjenica da 4.5% evropske populacije ove vrste prema podacima iz decembra 2019. godine zimuje u našem glavnom gradu je značajna, ali ne ublažava mnogo zabrinutost za pad njihove brojnosti u prethodnim godinama i borbu za neophodnost trajne zaštita vrbaka, njihovih noćilišta na Savi. Čuvanjem njihovog prirodnog zimovališta, štitimo male vrance od daljeg uznemiravanja i obezbeđujemo opstanak najvećeg urbanog zimovališta ove atraktivne vrste na svetu.
Predloženo zaštićeno stanište “Zimovalište malog vranca”
Izgradnjom Mosta na Adi uništen je jedan od vrbaka na kojima su noćili mali vranci. Zbog ugroženosti malog broja preostalih vrbaka koje mali vranci koriste inicirana je njihova zaštita. Zavod za zaštitu prirode Srbije je 2012. godine u saradnji sa Direkcijom za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda i Ligom za ornitološku akciju izradio studiju kojom je predviđena zaštita pet lokacija na levoj i desnoj obali Save u okolini Ade Ciganlije. Studija je revidirana 2016. godine i predata Sekretarijatu za zaštitu životne sredine grada Beograda, ali do danas zaštita nije proglašena.
Mali vranci i dalje odolevaju velikim pritiscima i ugrožavanju kojem su izloženi u urbanoj zoni Beograda, ali je njihov opstanak na ovom području u potpunosti zavisan od zaštite preostalih izolovanih vrbaka na obalama Save. Treba imati na umu da je u ovom slučaju u potpunosti moguće pomiriti istovremenu potrebu grada za daljim razvojem i izgradnjom na jednoj, te zaštitom prirode na drugoj strani. Iz tog razloga apelujemo na nadležne gradske institucije da hitno proglase i uspostave zaštitu ovih staništa malog vranca kako bi se očuvala ova izuzetna prirodna vrednost.
