Jedan od manastira srpske „Svete Gore“, kako naziivaju Frušku Goru, manastir Grgeteg,smešten je na mirnim obroncima Fruške gore, ušuškan u zagrljaj ove pitome, zelene planine. Manastir Grgeteg je od Iriga udaljen devet kilometara, od Novog Sada tridesetak, dok je od Beograda udaljen 72 kilometra.
Manastir Grgetek / Foto: Aleksandra Stojanović
Legenda kaže da je manastir Grgeteg, sa crkvom Svetog Nikole osnovao Zmaj Ognjeni, Vuk Grgurović za svog slepog oca, Grgura Brankovića, slepog hilandarskog monaha Germana, još u 15 . veku.
Ali, pošto je Grgur Branković, umro 1459. godine, a manastir izgrađen 1471. godine, ova priča do danas se smatra legendom.
Manastir Grgetek /Foto: Aleksandra Stojanović
Stara kamena crkva je u 18. veku zamenjena baroknom građevinom. Pored ikonostasa koji je 1902. godine, oslikao Uroš Predić, u hramu se nalazi ikona Trojeručica, pa manastir pohode mnogobrojni hodočasnici.
U Drugom svetskom ratu manastir je teško oštećen, srušen je zvonik i veliki deo konaka.
Danas manastirski kompleks čine crkva, konaci sa sve četiri strane i ekonomska zgrada. Trošnim letnjim putem moguće je doći do manastira Velika Remeat, koji je udaljen samo jedan kilometar vazdušnom linijom od manastira Grgeteg.
Foto: Aleksandra Stojanović
Malo je poznato da se u kompleksu manastira Grgeteg na Fruškoj gori, nalazi prvi monaški skit u Srbiji, u kome sestrinstvo 24 sata čita molitve.
Najbrojniji ženski manastir u Sremu, Grgeteg, sa 37 monahinja i starešinom manastira igumanom Dositejem, spada u drugi po brojnosti u Srbiji, posle Žiče koji ima 40 monahinja.
Foto: Aleksandra Stojanović
Najezdom Turaka u 15. veku, monasi iz Studenice su ikonu Trojeručicu zavezali za jednog magarca i pustili ga da ide kud ga ona vodi. Magare je prošlo kroz celu Srbiju i Makedoniju, da bi se zaustavilo kod Svete Gore. Od tada se ova ikona čuva u manastiru Hilandar.
Pored kopije ikone Bogorodice Trojeručice, koja se nalazi u manastiru Grgeteg, druga kopija je u Hramu Svetog Save u Beogradu.
Krajem 17. veka manastir je napušten, a 1708. godine obnavlja ga mitropolit Isaija Đaković. Prethodno je austrijski car Leopold I 1691. godine, darovao Grgeteg, koji je tada bio porušen, kao vlastelinsko dobro vladiki Đakoviću, koji je tada sedeo u "Aradsko-Jenopoljskoj stolici".
Kada je Isaija izabran za arhiepiskopa i mitropolita srpskog zamolio je cara, da Grgeteg ne ostane kao nasledan Aradsko-Jenopoljskoj stolici, već da pripadne srpskoj Mitropoliji. Kada je Grgeteg prešao na mitropoliju mudri Đaković ga opravlja i podiže monaške ćelije.
Foto: Aleksandra Stojanović
Do 1749. godine manastir Grgeteg je nazivan "Mitropolijski". Sačuvane su vladarske privilegije date od careva Leopolda I i Josifa.
Foto: Aleksandra Stojanović
Danas, posle više od 500 godina, Grgeteg i dalje odoleva zubu vremena, blistav i ponosan, ušuškan u prirodu Fruške Gore. Svoju bogatu istoriju nudi radoznalim posetiocima i turistima.
